14. Heb ik als asielzoeker recht op sociale bijstand?

Als asielzoeker moet je tijdens je hele asielprocedure sociale bijstand krijgen in de vorm van opvang en materiële steun, georganiseerd en verleend door Fedasil (of centra erkend door Fedasil).

Als je uiteindelijk wordt erkend als vluchteling, heb je recht op een LL. (zie 2.2. Wat zijn de zes voorwaarden om recht te hebben op maatschappelijke integratie? en 2.2.2. Wat betekent de voorwaarde van nationaliteit of verblijf?)

Let op! Als je niet gebruikmaakt van opvang georganiseerd door Fedasil omdat die laatste zijn verplichtingen niet nakomt en/of je hebt een code “207” gekregen, d.w.z. je hebt geen huisvesting toegewezen gekregen via Fedasil, dan heb je recht op sociale bijstand van het OCMW en kun je bij het OCMW van je vaste woonplaats een aanvraag indienen voor een equivalent leefloon (ELL) en/of andere geschikte sociale bijstand.

1. Als je asielzoeker bent EN een verblijfsaanvraag hebt ingediend:

Op basis van uitzonderlijke omstandigheden die rechtvaardigen dat de aanvraag in België wordt ingediend (9bis-aanvraag) (artikel 9bis van de wet van 15/12/1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen):

In principe heb je geen recht op sociale bijstand zolang je aanvraag voor een verblijfsvergunning in behandeling is.

Als je een verblijfsvergunning krijgt na een positieve beslissing van de Dienst Vreemdelingenzaken, heb je recht op sociale bijstand.

2. Om medische redenen (9ter-aanvraag) (artikel 9ter van de wet van 15/12/1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen):

Als je aanvraag voor een verblijfsvergunning ontvankelijk werd verklaard, heb je recht op sociale bijstand. De ontvankelijkheidsbeslissing geeft je recht op sociale bijstand.

Als de beslissing uiteindelijk positief is, mag je blijven en kan de sociale bijstand verder verleend worden.

Als de beslissing evenwel negatief is, kan er geen sociale bijstand meer worden verleend.

Je kunt echter materiële bijstand krijgen (van Fedasil) indien je een asielzoeker bent wiens asielprocedure – en de beroepsprocedure bij de Raad van State – negatief is afgelopen, EN indien:

– ofwel je je beroept op overmacht, bevestigd door de Dienst Vreemdelingenzaken, waardoor je niet kunt voldoen aan het bevel om het land te verlaten;

– ofwel een familielid of een persoon die de voogdij over je uitoefent, nog recht heeft op materiële bijstand;

– ofwel je een verbintenis tot vrijwillige terugkeer hebt ondertekend, en dit totdat je vertrekt.

Ter herinnering:

• De enige bijstand die kan worden verleend aan illegaal verblijvende vreemdelingen in een staat van behoefte is dringende medische hulp. Dringende medische hulp is uitsluitend medische bijstand, waarvan het dringende karakter wordt aangetoond door een medisch certificaat. Dringende medische hulp kan zowel curatieve als preventieve zorg omvatten. – Zie 4.3.3. Dringende medische hulp (DMH)
• In bepaalde gevallen (de rechtspraak is nog steeds verdeeld) kunnen mensen die hier illegaal verblijven ook een referentieadres krijgen om hun situatie te regulariseren. Zie 4.2.4. Referentieadres
• In andere specifieke gevallen, vaak na een gerechtelijke procedure, moet er nog steeds een equivalent leefloon (ELL) worden toegekend aan illegaal verblijvende personen. – Zie 3.3. Wat is het equivalent leefloon (equivalent LL of ELL)?

Bijvoorbeeld: mensen krijgen bijstand wanneer ze niet van het Belgische grondgebied kunnen worden verwijderd omdat ze ouders zijn van een Belgisch minderjarig kind: bijstand totdat de termijn van het bevel om het grondgebied te verlaten verstreken is, of bijstand tijdens de weken voorafgaand aan een bevalling, bijstand tijdens een procedure voor vrijwillige terugkeer, enz.

Een beslissing over toekenning, weigering of intrekking van sociale bijstand, of het ontbreken van een beslissing van het OCMW, wat neerkomt op een impliciete weigering van sociale bijstand, kan worden aangevochten bij de arbeidsrechtbank van de woonplaats van de aanvrager. – Zie rubriek “Beroep”. Hoe ga ik in beroep tegen een beslissing van het OCMW?

Voor specifieke vragen over vreemdelingenrecht kun je terecht bij een gespecialiseerde vereniging (zie contactgegevens).