2.5.2. Ben ik verplicht om een huisbezoek te aanvaarden?

Of een huisbezoek verplicht is, hangt af van het type bijstandsaanvraag dat je indient bij het OCMW. Voor de toekenning van het leefloon (LL) is het OCMW in principe verplicht een sociaal onderzoek uit te voeren, met inbegrip van een bezoek aan je woning. Voor sociale bijstand s.z. kan het OCMW zelf beslissen over deze mogelijkheid.

Het huisbezoek maakt deel uit van het sociaal onderzoek. Dat wordt uitgevoerd bij de aanmaak van je dossier en telkens wanneer dat nodig is, minstens één keer per jaar.

Let op! Je wordt niet altijd van tevoren ingelicht, dus huisbezoeken kunnen onaangekondigd gebeuren. Deze praktijk is echter niet verplicht en bemoeilijkt vaak het succes van het onderzoek of verlengt de termijnen in geval van afwezigheid omdat de sociaal werker dan een nieuw huisbezoek moet inplannen.

Het doel van het huisbezoek is controleren of je – nog altijd – voldoet aan de voorwaarden om het leefloon te ontvangen. De maatschappelijk werker kan het huisbezoek tevens aangrijpen om het sociaal onderzoek te vervolledigen en objectieve, concrete informatie te verzamelen over je levensomstandigheden, in principe om te onderzoeken of andere vormen van bijstand ook geschikt zijn.

Het is belangrijk erop te wijzen dat sociaal werkers van het OCMW niet het recht hebben om je huis met geweld te betreden en dat alleen zij bevoegd zijn om dit onderzoek uit te voeren.

Je bent echter wel verplicht, vooral als het over de toekenning van een LL gaat, positief te reageren op een verzoek voor een huisbezoek. Als je het bezoek weigert, kun je ervan beschuldigd worden dat je niet meewerkt, waardoor het OCMW niet kan nagaan of de voorwaarden vervuld zijn en op die manier zijn weigering kan rechtvaardigen.

Als je echter niet thuis bent bij een onaangekondigd huisbezoek, dat dus op een mislukking uitloopt, kan dat niet worden beschouwd als een weigering om mee te werken van jouw kant. Maar let op! Als het huisbezoek in overleg met jou gepland is, waarbij je op de hoogte bent van het precieze tijdstip dat de maatschappelijk werker je thuis zal bezoeken, kun je minder gemakkelijk je recht op bewegingsvrijheid inroepen, zonder andere geldige reden. Dat betekent echter niet dat er automatisch een gebrek aan samenwerking uit afgeleid wordt. Herhaalde afwezigheden, zonder rechtvaardiging en/of zonder snel contact op te nemen met het OCMW, kunnen wel in je nadeel zijn.