1. Je kunt profiteren van gratis juridische eerstelijnsbijstand, ongeacht je inkomen. Er zijn geen documenten vereist.
2. Bij juridische tweedelijnsbijstand zijn de diensten van de advocaat volledig of gedeeltelijk gratis.
Om in aanmerking te komen voor 100% gratis juridische bijstand moeten de volgende voorwaarden vervuld zijn:
- ofwel val je onder een bepaalde categorie: je krijgt steun van het OCMW, je bent vreemdeling, minderjarige, enz.;
- je bent OCMW-gerechtigde: als je een leefloon (LL) ontvangt of terugkerende sociale bijstand (financieel of materieel) voor huisvesting, voeding, kledij, gezondheidszorg, dan word je verondersteld onvoldoende inkomsten te hebben om een advocaat te betalen en heb je dus recht op juridische bijstand.
Maar deze hulp krijg je niet automatisch. Het BJB kan weigeren om je juridische bijstand te verlenen als het de bewijzen heeft dat je over voldoende inkomsten beschikt (rekening houdend met je inkomen, dat van de rest van het huishouden, je spaargeld, je auto, je vastgoed, enz.).
Te bezorgen documenten: de beslissing van het OCMW dat je bijstand verleent (OCMW-attest), je gezinssamenstelling, bewijs van het inkomen van de mensen met wie je samenwoont, enz. Zie 4.3. Welke documenten moet ik indienen?
- ofwel ben je een vreemdeling: je hebt recht op juridische bijstand voor procedures met betrekking tot het verkrijgen van een verblijfsvergunning in België, zoals:
– een verzoek om humanitaire regularisatie (9bis);
– een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) of beroep tegen het BGV;
– een verzoek om internationale bescherming;
– procedures voor het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS), de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV), de Raad van State, enz.;
– een aanvraag voor gezinshereniging;
– enz.
Te bezorgen documenten: je verblijfsstatuut als vreemdeling (bv. je paspoort), de procedure in kwestie, bijv. het bevel om het grondgebied te verlaten, de dagvaarding om voor het CGVS, de RvV of de Raad van State te verschijnen, en de aan de burgemeester gerichte aanvraag tot regularisatie (het BJB kan je om bijkomende documenten vragen). Zie 4.3. Welke documenten moet ik indienen?
- ofwel ben je minderjarig: je hebt recht op gratis juridische bijstand als je jonger dan achttien jaar bent. Als je meerderjarig wordt op het ogenblik van de tussenkomst van de advocaat, moet je nagaan of je voldoet aan andere voorwaarden om recht te hebben op juridische bijstand (onder een bepaalde categorie vallen, zoals een OCMW-gerechtigde zijn of een inkomen hebben dat lager is dan de bedragen die recht geven op gedeeltelijke of volledige juridische bijstand).
Te bezorgen documenten: je identiteitskaart. Zie 4.3. Welke documenten moet ik indienen?
ofwel is je inkomen lager dan bepaalde bedragen:
Om je inkomen te berekenen: je inkomen wordt berekend door rekening te houden met je bestaansmiddelen, d.w.z. je beroepsinkomen (inclusief vakantiegeld en eindejaarspremie), je vervangingsinkomen (werkloosheidsuitkering, ziektegeld, pensioen), je onroerende of roerende inkomsten, behalve kinderbijslag. Het BJB kan ook rekening houden met al je middelen van bestaan, zoals diverse voordelen (wanneer je woning bijvoorbeeld door een derde betaald wordt) of tekenen van welstand (terugkerende hulp van een derde of het feit dat je meerdere eigendommen hebt). Het maakt niet uit of je eigenaar bent van een eigen en enige woning.
Let op:
- Als je samenwoont met een of meer meerderjarige personen, moet je al hun bestaansmiddelen bij jouw inkomsten optellen.
- Als een of meer leden van je huishouden ten laste zijn van jou, moet je een bedrag van € 334,73 per persoon ten laste in mindering brengen van je inkomen (bedragen per 01.11.2023).
- Als je een onderhoudsbijdrage of alimentatie betaalt voor je kinderen, ex-partner of ouder, moet je die in mindering brengen van je inkomen (een bewijs van betaling in de twee maanden die voorafgaan aan de aanvraag van juridische bijstand moet worden voorgelegd).
De referentiebedragen zijn (zie website baliebrussel.be/rechtshulp/):
- als je alleenstaand bent, is juridische bijstand volledig gratis als je netto maandinkomen minder is dan € 1526. De juridische bijstand is gedeeltelijk gratis als je netto maandinkomen tussen € 1526 en € 1817 ligt (bedragen op 01.11.2023); bij gedeeltelijk kosteloze juridische bijstand wordt maar een deel van de advocaatkosten door de overheid betaald. Je moet zelf tussen € 25 en € 125 betalen.
- als je samenwoont of als je alleen woont met een of meer personen ten laste, dan is de juridische bijstand gratis als je netto maandinkomen van je huishouden minder is dan € 1817. Juridische bijstand is gedeeltelijk gratis als het netto maandinkomen van je huishouden tussen € 1817 en € 2107 ligt (bedragen per 01.11.2023).
