1.1. Wat is de wettelijke basis van het recht op sociale bijstand in ruime zin ?

Het recht op sociale bijstand is eenbeschermingsstelsel voor personen en gezinnen die niet, of niet langer, over voldoende middelen beschikkenom een menswaardig leven te leiden in België. De oorzaken kunnen uiteenlopend zijn en iedereen overkomen: faillissement, baanverlies, ziekte, enz.

Sociale bijstand in ruime zinverwijst naar het beschermingsstelsel als geheel en omvat het recht op maatschappelijke integratieen sociale bijstand in strikte zin. Sociale bijstand in strikte zin verwijst naar de verschillende vormen van steun die het OCMW kan verlenen: financiële hulp, materiële hulp, medische hulp, enz. Zie 3. Wat is sociale bijstand in strikte zin?

Artikel 23 van de Grondwet geeft iedereen recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en geneeskundige en juridische bijstand. Dat artikel garandeert ook het recht op behoorlijke huisvesting, het recht op bescherming van een gezond leefmilieu, het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing, het recht op sociale uitkeringen, het recht op werk en op vrije beroepskeuze, het recht op eerlijke arbeidsomstandigheden en een rechtvaardig loon, en het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen.

Meer specifiek is het recht op sociale bijstand vastgelegd in artikel 1van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de OCMW’s. Volgens deze wet heeft de sociale bijstand tot doel iedereen de kans te geven om “een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid”.

In de praktijk blijft dit al te vaak een mooie principeverklaring – die weinig in daden wordt omgezet en/of afhankelijk is van het begrotingsbeleid van de OCMW’s -, vooral als het gaat om sociale bijstand in strikte zin (s.z.).